Copy Corner
Wat is een tangconstructie ook alweer?
Een tangconstructie heeft, zonder dat dat als schrijver je intentie is, een storend effect voor de nietsvermoedende lezer.
(Yup, je las zojuist een zin met een tangconstructie)
Lezen met hindernissen, dat krijg je ervan.
En dan niet van die overzichtelijke hordes die netjes op de gemarkeerde baan staan. Nee, ineens komt er een zijweg die al slingerend tot ver achter de tribunes leidt. En de lezer moet daarna zelf maar de weg terug naar het stadion zien te vinden.
Eigenlijk zeg je tegen je lezer:
‘Joe, parkeer jij dat eerste stukje even in een apart hoekje van je brein? Dan begin ik nu over iets anders en brei jij het aan het einde wel weer allemaal aan elkaar, toch?’
Waarom heet dat een tangconstructie?
Omdat er twee stukken van dezelfde zin als een soort tang om een ander stukje tekst heen zitten. Of anders gezegd: de zin wordt opgebroken door (zoals je hier kunt zien) een verdwaald stuk tekst dat voor verwarring en oponthoud zorgt.
Het is meestal niet grammaticaal onjuist, maar voor een lezer wel vermoeiend. Want die moet allerlei verschillende soorten informatie verwerken. En tijdens het uitstapje onthouden waar de zin ook alweer mee begon.
Het mag dus wel, maar je loopt het risico dat je lezer zegt:
‘Ja, daaaag. Doe het lekker zelf. Ik wil best iets van je leren, maar het moet wel leuk blijven. Als ik mentaal opgebrand wilde raken, ging ik wel simultaanschaken. Dus als het zo moet…’
Weg lezer.
Hoe herken je een tangconstructie?
Lange zinnen met veel komma’s of haakjes zijn vaak verdacht. Maar een tangconstructie kan ook zonder komma’s of andere onderbrekingen ontstaan.
Kijk maar:
‘De voor creatieve ondernemers die op zoek zijn naar nieuwe klanten ontwikkelde training werd opnieuw uitgesteld.’
Hier staat het lidwoord (de) heel ver van het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort (training).
Of wat dacht je van deze:
‘De band maakte na een hoog opgelopen Twitter-ruzie over de kleur van het nieuwe album tussen de leadzanger en de drummer totaal onverwachts zijn einde bekend.’
Hierbij heeft de auteur het werkwoord (bekendmaken) zo ver uit elkaar getrokken, dat het voor de lezer veel moeite kost om de zin te kunnen volgen.
En hoe kom je van zo'n tangconstructie af?
De makkelijkste oplossing is meestal: de zin opbreken in kortere zinnen.
Zo maak je van het volgende gedrocht:
‘Toen ik in de wachtkamer van de dierenarts zat te wachten tot ik aan de beurt was, bracht een huilend meisje een van het balkon gevallen kitten binnen, die ik vanzelfsprekend voor liet gaan.’
Liever dit:
‘Ik zat in de wachtkamer van de dierenarts te wachten tot ik aan de beurt was. Ineens bracht een huilend meisje een kitten binnen die van het balkon was gevallen. Ik liet haar vanzelfsprekend voor gaan.’
(Die kitten mocht natuurlijk ook voor, want er stak een stuk bot uit z’n pluizige voorpootje. Ik ben geen barbaar.)
Wil je meer tips over effectief schrijven?
Ga dan aan de slag met mij als schrijfcoach.
Je las zojuist een artikel uit de Copy Corner, een soort digitale boekenkast vol copy formules, stijlmiddelen en dingen als het kampvuurprincipe en het varkensstaartje. Deze is onderdeel van mijn schrijfcoaching.
In drie maanden leer ik je daarnaast alles wat ik weet over schrijven alsof je leven bedrijf ervan af hangt. Van leuk geschreven, naar league of your own.
Mooie tangconstructie
Breek ook eens lekker de regels
Het literaire tijdschrift Tzum beloont elk jaar een auteur met de prijs voor ‘mooiste literaire zin’. In 2015 won Dimitri Verhulst dankzij:
‘Jouw kapsel, voor zover dat nog een kapsel mocht worden genoemd, had veel weg van zo’n in die dagen in zwang rakende ecologische tuin, waarin elke menselijke ingreep als een misdaad tegen de natuur werd beschouwd.’
(Uit ‘Kaddisj voor een kut’)
Dus laat die tangconstructie ook af en toe lekker staan. Ja, zelfs online. Maar alleen als ie écht mooi is. En niet omdat je stiekem lui was.
Twijfel je toch nog?
Weet je niet zeker of je een onnodige tangconstructie hebt gebruikt? Of heb je een hele andere taalvraag? Stuur me een bericht, dan kijk ik even met je mee.
Kost dat?
Niks. Er zitten ook geen addertjes onder het gras. Je betaalt me in kennis over het soort vragen waar je mee worstelt. Als je toevallig ook ondernemer bent, weet je als geen ander hoe waardevol die informatie voor mij is.
Dus nee, jij bedankt.